วันอังคารที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2561

เยอบีร่า ดอกไม้ ความหมาย ความเชื่อ

เยอบีร่า ดอกไม้ ความหมาย ความเชื่อ

Gerbera: เยอบีร่า ดอกไม้มีความหมายแทนความความสุข แทนความรัก ที่ซื่อตรง มั่นคง


ดอกเยอบีร่าดอกไม้ประจำเดือน เมษายน 
ดอกไม้ฤดูร้อนในต่างประเทศ แต่ในเมืองไทยอากาศเย็นๆ คือช่วงที่เยอบีร่าในบ้านเราสวยที่สุด ประมาณเดือน พ.ย.-ม.ค. (สมัยก่อนนิยมมากในเดือนเมษาเช่นกันในเทศกาลสงกรานต์)
เป็นนิยมใช้มอบเพื่อแสดงแทนความสุข มีความหมาย "ขอให้มีความสุข ประสบความสำเร็จในชีวิต" เนื่องจากสีสันสดใสสวยงามและมีหลากหลาย จึงเป็นตัวแทนของความสุขที่ผู้ให้ต้องการมอบให้แด่ผู้รับ และยังใช้แทนความรักที่หมายถึง ความซื่อตรง ความมั่นคง ในความรัก นอกจากนี้ดอกเยอบีร่ามีคุณสมบัติพิเศษในการดูดซับสารพิษอาคาร สิ่งก่อสร้าง การซื้อดอกเยอบีร่า หรือการประดับดอกเยอบีร่าตามอาคาร สำนักงาน บ้านเรือน จึงเป็นที่น่าสนใจ เพราะนอกจากให้ความหมายที่ดีแล้วยังมีคุณสมบัติพิเศษต่างจากดอกไม้อื่นๆ อาจจะเหมาะกับคนเมืองไม่น้อยทีเดียว


เรื่องเล่า: เยอบีร่าไทย ดอกไม้กับเรื่องราวของความเชื่อสู่การนำไปใช้ประโยชน์ที่หลากหลาย


ในสมัยก่อน

      ในประเทศไทย เยอบีร่าไทยถูกผูกไว้กับความเชื่อมากมาย โดยเฉพาะในอดีต เนื่องจากสมัยก่อนดอกเยอบีร่าเป็นไม้ดอกจากต่างประเทศที่นิยมเข้ามาปลูกในยุคแรกๆ ประมาณ 50-60 ปีก่อน ที่ดอกไม้อืนๆ ยังไม่เข้ามามีบททบาทมากนัก ผู้คนจึงนิยมใช้ประโยชน์จากดอกเยอบีร่าในการทำสิ่งต่างๆ มากมาย ตั้งแต่บูชาพระ กราบไหว้ขอพรสิ่งศักสิทธิ์ ประกอบพิธีกรรมต่างๆ อาทิ เช่น

- เยอบีร่าเคยเป็นที่นิยมนำไปบูชาพระพรหมเอราวัณ 
สำหรับเยอบีร่าไทยในสมัยหนึ่งเคยเป็นที่นิยมอย่างมากสำหรับพวงมาลัยที่ร้อยจากดอกเยอบีร่าใช้ในการกราบไหว้บูชาบนบานศาลกล่าวพระพรหมเอราวัณในอดีต จุดเริ่มต้นของมาลัย 7 สี 7 ศอก เนื่องจากมีความหลากหลายของสีสัน จึงนิยมนำมาร้อยสลับเข้ากับดอกรัก/ดอกพุดเป็นพวงมาลัย โดยใช้เยอบีร่า 7 สี ร้อยสลับกับดอกรัก/ดอกพุด(ดอกไม้สีขาว) ให้มีความยาว 7 ศอก เป็นมาลัยดอกไม้สดไหว้ศาลพระพรหม รวมถึงพิธีกรรมต่างๆ ที่ใช้มาลัย 7 สี 7 ศอก ก่อนจะเปลี่ยนเป็นดอกไม้พลาสติกหลากสีในปัจจุบัน

- เคยนิยมมากทางโคราช (นครราชสีมา)ในการกราบไหว้แม่ย่าโม 
ในสมัยก่อนจะมีแม่ค้าดอกไม้ขับรถมากจากโคราชเพื่อมารับดอกไม้อยู่เรื่อยๆถึงสวนในกรุงเทพฯ (บางกรวย ตลิ่งชัน) ซึ่งในอดีตเป็นที่นิยมมากเชื่อกันว่าเป็ยดอกไม้ที่แม่ย่าโมชอบ หากไหว้แม่ย่าโมให้กราบไหว้ด้วยดอกเยอบีร่า

- เคยเป็นดอกไม้ที่นิยมไปวัด ในวันพระ ทั้งในลักษณะของกำดอกไม้ หรือดอกเล็กสำหรับเป็นอุบะมาลัย โดยเฉพาะช่วงเทศกาลสงกรานต์ในสมัยก่อนเยอบีร่าจะเป็นที่นิยมมาก ดอกไม้จะขายดีและได้ราคาสูง แต่ปัจจุบันเนื่องจากปริมานของเยอบีร่าไทยมีน้อยลงชาวสวนส่วนใหญ่เลิกปลูก เนื่องจากมีดอกไม้สวยๆ ใหม่ๆ เข้ามาแทนที่มีตัวเลือกมากมายความนิยมจึงค่อยๆ ลดลงจนหายไป

ปัจจุบัน

     ปัจจุบันยังคงมีใช้ทำอะไร เยอบีร่าไทยไม่ได้ถูกมาใช้ประโยชน์อย่างแพร่หลายเหมือนในอดีต มีเพียงบางกลุ่มยังใช้อยู่บ้างนอกเหนือจากการซื้อไหว้พระทั่วไป
     สำหรับเยอบีร่านอก ทางภาคเหนือยังนิยมปลูกตัดดอกขายกันอยู่ก็จะเป็นดอกเยอบีร่าสวยๆ เหล่านี้ถูกนำมาขายยังแหล่งรับซื้อดอกไม้อย่างปากคลองตลาด เพื่อกระจายสู่ร้านขายดอกไม้ต่อไป นิยมนำมาจัดช่อดอกไม้ ใช้จัดพวงหรีด จัดใส่ถ้วยเล็กๆ วางขายซึ่งสะดวกเหมาะสำหรับใช้บูชาหิ้งเล็กๆ หรือประดับโต๊ะทำงานใน office เนื่องจากเยอบีร่านอกจากมีความสวยงามและมีหลากสีสันตามความชอบแล้ว ยังมีคุณสมบัติพิเศษ ในการดูดซับสารพิษในอากาศได้ 
     ส่วนเยอบีร่าไทยกลีบละเอียดเนื่องจากชาวสวนส่วนใหญ่ได้เลิกปลูกเพื่อตัดดอกขายไปแล้วจึงไม่มีให้พบเห็นโดยทั่วๆไป แต่ยังคงมีบางแห่งที่ยังเก็บพันธุ์ไว้และขายบริเวณชุมชนในวันพระในบางพื้นที่ 
และในความเชื่อเฉพาะกลุ่มบางกลุ่มยังคงใช้ เยอบีร่าประกอบพิธีกรรม 

เยอบีร่า 7/9 สี 7/9 ดอก ในการทำพิธีสะเดาะเคราะห์
เยอบีร่า 12/15 สี 12/15 ดอก ในการทำพิธีต่อชะตาชีวิต

ที่มา : Reuan Yaya Garden 
ชุดเยอบีร่าไทย 12 สี 12 ดอก
แดงถูกแทง แสงอาทิตย์ สุรเสน(ผสม) ลูกลักษณ์ กุมาร สีดา ขาวเล็บครุฑ 
โอล์ดโรส นางพิม(ผสม) กลีบบัว ลักษณ์แดง ลักษณ์ก้านดำ

5 Color of Thai Gerbera


5 Color of  Thai Gerbera

โทนสีหลักของเยอบีร่า


White Tone

เยอบีร่าไทยโทนสีขาว ได้แก่
         - จักรสั้น
         - จักรยาว
         - ขาวลูกไม้
         - ขาวครีม (บางพื้นที่เรียก จักรสั้น)
         - ขาวเล็บครุฑ (บางพื้นที่เรียก จักรสั้น)
         - มณฑา
         - ขาวตาแจ๋ว
         - ขาวประภาศรี
     ลูกผสม ลูกไม้สีขาวอื่นๆ อาทิ ขาวมะลิ (บางพื้นที่เรียก จักรยาว) ฯลฯ

ชื่อ : ขาวเล็บครุฑ
ชื่อ : ขาวครีม

ชื่อ : ขาวมณฑา
ชื่อ : ขาวลูกไม้

ชื่อ : ขาวมะลิ
ชื่อ : ขาวจักรยาว

Yellow Tone

เยอบีร่าไทยโทนสีเหลืองได้แก่
         - สีดา
         - เหลืองใหญ่(ต้นเดิม) (บางพื้นที่เรียก สีดา)
         - เหลืองใหญ่ปลายบาง
         - ทองประศรี (บางพื้นที่เรียก เหลืองถ่อ)
         - พระลักษณ์
         - เหลืองไข่ไก่ (บางพื้นที่เรียก พระราม นวลละออ)
         - เหลืองถ่อ
   ลูกผสม ลูกไม้สีเหลืองอื่นๆ อาทิ นวลจำปา เหลืองส้ม ฯลฯ



ชื่อ : เหลืองใหญ่ (ต้นเดิม)

             
ชื่อ : เหลืองใหญ่ปลายบาง
ชื่อ : เหลืองไข่ไก่

ชื่อ : ทองประศรี

ชื่อ : ลูกไม้ปลายบาง (นวลจำปา)

ชื่อ : เหลืองพระลักษณ์



Pink Tone

เยอบีร่าไทยโทนสีชมพู (ชมพู บานเย็น ชมพูส้ม)ได้แก่
         - แดงวิจิตร
         - ลักษณ์แดง
         - ลักษณ์ขาว ลูกลักษณ์
         - กอละร้อย (บางพื้นที่เรียก สามกอร้อย)
         - ชมพูตามัย (บางพื้นที่เรียก สามกอร้อย)
         - บัวหลวง
         - นางพิม
         - โอล์ดโรส
         - เณรแก้ว
         - กระดาษ
         - แม่ลักษณ์
     ลูกผสม ลูกไม้สีชมพูอื่นๆ อาทิ ลูกผสมนางพิม  แก้วฟ้า ชมพูปูน ไอ่กระ กลีบบัว แขกดำฯลฯ

ชื่อ : ลักษณ์แดง
ชื่อ : ลักษณ์ขาว

ชื่อ : ชมพูตามัย
ชื่อ : กอละร้อย

ชื่อ : โอล์ดโรส
ชื่อ : ชมพูกลีบบัว

ชื่อ : แดงวิจิตร
ชื่อ : บัวหลวง

ชื่อ : แก้วฟ้า
ชื่อ : ลูกผสมนางพิม

Red Tone

เยอบีร่าไทยโทนสีแดง ได้แก่
         - ลักษณ์ก้านดำ
         - แดงถูกแทง(ต้นเดิม)
         - แดงถูกแทง แดงใหญ่
         - แดงพื้นเมือง (บางพื้นที่เรียก ขุนแผนต้นใหม่)
         - ขุนแผน 1
         - ขุนแผน 2
         - แดงเลือดนก
         - แดงลิ้นจี่
     ลูกผสม ลูกไม้สีแดงอื่นๆ

ชื่อ : ลักษณ์แดงก้านดำ
ชื่อ : แดงพื้นเมือง (ขุนแผนต้นใหม่)

ชื่อ : แดงถูกแทง (แดงใหญ่)
ชื่อ : แดงถูกแทง (ต้นเดิม)

Orange Tone

เยอบีร่าไทยโทนสีส้ม (ส้ม ส้มเหลือง ส้มแดง)ได้แก่
         - แสงอาทิตย์
         - นิลนนท์  (บางพื้นที่เรียก แดงตาเปิ่น สีอิฐ)
         - หมื่นหาญ
         - ศรีสุวรรณ (บางพื้นที่เรียก สุรเสน)
         - สุรเสน
         - สุรเสน 2 (บางพื้นที่เรียก สร้อยทอง)
         - สีอิฐ
         - ขุนช้าง
         - กุมาร
         - เทพทอง
         - สร้อยฟ้า
         - แววนกยูง
         - วงศ์พระจันทร์
         - ส้มพื้นบ้าน
     ลูกผสม ลูกไม้สีแดงอื่นๆ อาทิ ส้มเหลือง (บางพื้นที่เรียก สีดา) ฯลฯ
ชื่อ : เทพทอง
        
ชื่อ : วงศ์พระจันทร์


ชื่อ : ส้มเหลือง
ชื่อ : กุมาร

ชื่อ : ศรีสุวรรณ
ชื่อ : สุรเสน 2

ชื่อ : ส้มพื้นบ้าน
ชื่อ : แสงอาทิตย์
ชื่อ : นิลนนท์
ชื่อ : หมื่นหาญ
***หมายเหตุ เยอบีร่าไทยหลายพันธุ์อาจจะสูญพันธุ์ไปแล้ว เหลือแค่เพียงคำบอกเล่าของชาวสวน
เยอบีร่าในสมัยก่อน และในแต่ละท้องถิ่นที่ปลูกอาจเรียกแตกต่างกันไป ข้อมูลนี้อ้างอิงจากชาวสวน
เยอบีร่าในเขตตลิ่งชันซึ่งเป็นแหล่งกำเนิด แหล่งใหญ่ของเยอบีร่าไทยเมื่อ 50-60 ปีก่อน ไม่สามารถใช้ในเชิงวิชาการ 100%